6 hissede şok karar! işlemler yasaklandı

Borsa İstanbul ATEKS.E, BAKAB.E, DOFER.E, FORMT.E ve MRGYO.E paylarında 23/10/2023 tarihli işlemlerden (seans başından) 22/11/2023 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar açığa satışa ve kredili işlemlere konu edilemeyecektir.

Borsa İstanbul EUKYO.E payları 23/10/2023 tarihli işlemlerden (seans başından) 22/11/2023 tarihli işlemlere (seans sonuna) kadar emir paketi tedbiri ile işlem görecektir. Emir paketi tedbiri, "piyasa emri ve piyasadan limite emir girişinin kısıtlanması", "emir iptalinin, emir miktar azaltımı ile emir fiyat kötüleştirmesinin yasaklanması" ve "emir toplama bilgi yayınının kısıtlanması" uygulamalarını kapsamaktadır. İlgili payda halihazırda uygulanmakta olan ve VBTS kapsamında önceki aşamalarda tanımlanan tedbirler de (açığa satış ve kredili işlem yasağı ile brüt takas tedbirleri) emir paketi tedbirlerinin uygulandığı süre boyunca devam edecektir.

VTBS Nedir?

Vtbs‘nin Açılımı Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi dir. Volatilite Bazlı Tedbir Sistemi Borsada bir hissenin fiyatı kısa bir zaman diliminde aşırı değişiklik gösterdiğinde devreye giren koruma sistemidir.

Açığa satış işlemi nedir?

Açığa satış işlemi, finansal tanımı ile Borsa İstanbul Pay Piyasasında yatırımcının sahip olmadığı sermaye piyasası enstrümanlarını ödünç olarak sonradan yerine koymak koşulu ile satmasını sağlayan emir türünü ifade eder.

Açığa satış işlemini diğer emirlerden ayıran özellik emrin baştan verilirken açığa satış emri olarak verilmesidir. Bu arada satışa ilişkin takas yükümlülüğünün ödünç alınan sermaye piyasası araçları ile yerine getirilmesi de açığa satış sayılır.

Açığa satış işleminde yatırımcı; sahip olmadığı sermaye piyasası aracını ödünç olarak daha yüksek fiyattan satıp daha düşük fiyattan yerine koyma amacı ile işlem yapar. Fiyat beklenen yönde gelişirse aradaki fark kadar kar elde edilir. Fakat fiyat düşüş yönünde değil de yükseliş yönünde hareket etmişse bu sefer yükseliş yönünde oluşan fark kadar pozisyon zarar yazar.

Kredili İşlem Yasağı Nedir? Hisseyi Nasıl Etkiler?

2021 yılında borsa yatırımcılarının büyük kazanç elde etmesinden sonra Borsa İstanbul’a olan ilgi sürekli artıyor. Farklı yatırım araçlarındaki yatırımlarını borsaya aktaran kişiler, kazançlarını katlamak istiyor. Bu süreçte brüt, açığa satış, kredili işlem gibi birçok teknik kelime ile karşılaşan yatırımcılar; bilgilenmek için araştırma yapıyor. Yazımızda bu teknik kavramlardan birisi olan kredili işlem yasağı tanımlaması yapacağız ve hisseye olan etkilerini irdeleyeceğiz.

Kredili İşlem Yasağı Nedir?

Kredili işlem yasağına konu olan hisselerde yatırımcılar, sadece portföylerinde bulunan nakit kadar alım emri verebilmektedir. Bu hissenin işleme kapatılması olarak düşünülmemelidir çünkü hisse normal işleme devam etmektedir. Sadece herkes kendi parası kadar talep gönderebilmektedir. Yani “ne kadar köfte o kadar ekmek” hesabı devreye girmektedir.

Bu karar sürekli şekilde uygulanan bir durum değildir. SPK’nın volatilite eksenli aldığı bir karardır. Hisse senedindeki hareketliliği durdurmak, onu sakinleştirmek, özellikle küçük yatırımcıyı korumak için alınmış önlemlerden birisi olarak düşünülmelidir.

Kredili İşlem Yasağı Hisseyi Nasıl Etkiler?

Öncelikle kredili işlem, hisseler için olumlu bir şeydir. Çünkü yatırımcı kurumlar, kredili işlemler vasıtasıyla birçok hisse senedine girip çıkmakta ve hisse senetlerinde büyük hareketler yaşanmaktadır. Kredili işlem yasağı kararından sonra sadece hesabında nakit parası olanlar ilgili hisse senedini alabilmektedir. Ancak kredili işlemlerle yukarı çekilen hisseler küçük yatırımcılara satılarak elden çıkarıldığından ve hisse senedi düşüşe geçtiğinden dikkatli olmayan yatırımcıları da zarara uğratabilmektedir.

• Kredili işlem yasağından sonra öncelikle hisse senetlerinde durgunluk olur. Çünkü yatırım kuruluşları bu hisselerde kredili işlem yapamadığından istediği gibi at koşturamayacaktır. Hisse senedinin hızlı düşüşü ya da yükselişi varsa bu dizginlenecek ve hisse senedi normal seviyesine gelecektir.
• Kredili işlem yasağı, yatırımcılar nezdinden olumlu karşılanmaktadır. Özellikle sert düşüş yaşanan hisselerde SPK’nın bu kararı alması borsa forumlarında mutluluğa sebep olmaktadır. Bazen bu karar sonrası küçük yatırımcıların hisseye olan ilgisi daha çok artmakta ve onlara güven gelmektedir. Bu da hisse senedinde pozitif bir etki doğurmaktadır.
• Kredili işlem yasağının son günlerine doğru, ilk günlerdeki panik havası görülebilmekte ve beklenti düşebilmektedir. Bu durumda bu yasağın bitmesine yakın hisse senetlerinde düşüş görülmesi normaldir. Çünkü küçük yatırımcı, balinalara yem olmamak için hisse senedinden kaçabilmektedir. Bu hususlar her hisse senedinde farklı seyrettiğinden şirkete ve güncel gelişmelere bağlı olarak yeniden analiz etmek daha isabetlidir.