Borsa İstanbul tarafından KAP’a yapılan açıklamaya göre iki şirketin hissesinde etik olmayan olaylarının yaşandığını ve bundan dolayı bir yatırımcıya tedbir uygulanacağını bildirdi. Borsa İstanbul yatırımcıları kısıtlamaya devam ediyor! Detayalar haberimizde…
Borsa İstanbul yatırımcıları kısıtlamaya devam ediyor!
Borsa İstanbul A.Ş. Piyasalarında Uygulanacak Gözetim Tedbirleri Yönergesi'nin 5. maddesi çerçevesinde, Safkar Ege Soğutmacılık Klima Soğuk Hava Tesisleri İhracat İthalat Sanayi ve Ticaret A.Ş. (SAFKR) ve Smartiks Yazılım A.Ş. (SMART) paylarının piyasasında Yönerge'nin 6. maddesinde belirtilen emir ve işlemleri nedeniyle aşağıda adı belirtilen yatırımcı hakkında Borsamız Pay Piyasası'ndaki emir ve işlemlerine yönelik olarak 28/04/2022 tarihinden itibaren 1 ay süreyle "Açığa Satış ve Kredili İşlem Yasağı", "Brüt Takas" ve "İnternetten Emir İletilmesinin Kısıtlanması" tedbirleri uygulanacaktır.
Yatırımcı Adı ve Soyadı - MKK Sicil Numarası
ORÇUN ARDA USLU (44558203)
Brüt takas nedir
Brüt takas, SPK tarafından belirli kriterlere göre seçilen bazı hisse senetlerinin takas işlemlerine yönelik olarak yapılan farklı bir uygulamayı ifade eder. SPK’nın, Borsa İstanbul, Takasbank ve Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. ile işbirliğiyle yürüttüğü, yatırımcıları korumaya yönelik çalışmaları kapsamında başlattığı Brüt Takas uygulaması, bir çeşit tedbir niteliğindedir. Buna göre SPK, gerekli gördüğü durumlarda Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören bazı hisse senetlerini belirli veya belirsiz süreli olarak brüt takas uygulamasına dahil etmektedir. Brüt takas kavramı ve brüt takasın nasıl uygulandığı bir çok yatırımcı tarafından net olarak bilinmemektedir.
Netleştirme işleminin kaldırılması olarak da adlandırılan brüt takas işlemi esas olarak, İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş.(Takasbank) tarafından gerçekleştirilen, aracı kurumların, gün içindeki her iki seansta yaptığı alım satımların takas süreci ile ilgilidir. SPK’nın brüt takasa aldığı hisse senetlerinin, takas ve alım/ satım işlemleri brüt takas kapsamında olmayan hisse senetlerine göre bazı farklılıklar gösterir. SPK, piyasanın oluşmasını etkilemeyen bazı hisse senetlerini brüt takas uygulamasına dahil ederek bu hisselerde oluşabilecek spekülatif fiyat ve miktar hareketlerini önlemek amacıyla takas ve alım/satım işlemlerine bazı kısıtlar getirmektedir.
- Hisse senetleri sadece SPK tarafından brüt takas kapsamına alınabilir veya bu kapsamdan çıkarılabilir. Hisselerin brüt takasta tutulma süresi de yine SPK tarafından belirlenir.
- Brüt takasta olan hisse senetleri internet üzerinden alım/satım emir girişine kapatılır. Şahsen veya telefon aracılığıyla emir girişi yapılabilir.
- Brüt takasa alınan hisse sentelerinde aynı gün (günlük) alım satım işlemi yapılamaz.
- Brüt takas kapsamında bulunan hisseleri satın alırken toplam bedel ancak nakit olarak ödenebilir, kredili satın alma işlemi yapılamaz.
Yukarıda açıklanan brüt takas kısıtlarına tabi olmak istemeyen yatırımcıların hisse senedi satın almadan önce hisse senedinin brüt takas kapsamında olup olmadığını araştırmaları önemlidir.
Görüldüğü gibi brüt takas uygulaması, hisselerin takas işlemleri ile ilgilidir, yatırımcıların kararlarını etkileyebilecek veya yatırım yapmalarını engelleyecek sonuçlar doğurmaz.
Hisse Senedinin Brüt Takasa Alınması?
Brüt takas uygulamasına dahil edilmeyen hisse senetleri normal olarak, toplam hisse adedi ve tutar bazında netleştirme işlemine tabi tutulur. Brüt takasa dâhil edilen ve netleştirme uygulaması kaldırılan hisse senetlerinde Takasbank tarafından brüt takas uygulaması yapılır. Buna göre aracı kurum ve yatırımcı bazındaki takas alacakları Takasbank tarafından takas süresinden sonra dağıtılır. Brüt takastaki hisse senetlerini almak isteyen yatırımcılar, takas tarihinde hesaplarında alımlarını karşılayacak tutarda nakit, satım yapmak isteyen yatırımcılar ise takas tarihinde hesaplarında satımlarını karşılayacak miktarda menkul kıymet bulundurmak zorundadırlar.
Brüt Takas Hisse Nasıl Satılır?
Brüt takasa alınan hisse sentelerinde Takasbank tarafından netleştirme uygulaması kaldırır ve bu hisselerin aynı gün veya günlük alım satımını yapılmasına izin verilmez. Brüt takas uygulaması kapsamındaki hisse senetlerini satmak isteyen yatırımcıların, takas tarihinde hisse senedi satışlarını karşılayacak miktardaki hisse senedini hesaplarında bulundurmaları zorunludur. Diğer bir deyişle brüt takas kapsamındaki hisselerin açığa satışına izin verilmez.
Netleştirme Nedir?
İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) tarafından aracı kurumların, gün boyunca her iki seansta gerçekleştirdileri alım/satım işlemleri, hisse senedi adedi ve toplam TL tutarı olarak netleştirilir. Buna göre bir aracı kuruluşun aynı tarihte aldığı ve sattığı bir hissenin toplam satış tutarından toplamı alış tutarı düşüldüğünde elde edilen net bakiyeye bakılarak ilgili aracı kurum söz konusu hisse için takasa borçlandırılır veya alacaklandırılır. Aracı kuruluşun söz konusu hisseyi alış tutarı satış tutarını aşıyorsa, aracı kuruluş takasa nakit borçlu, satış tutarı alış tutarını aşıyorsa takastan nakit alacaklı olur. Yatırımcı bazında bakıldığında ise bir hisse senedinde gün içerinde alım satım yapan yatırımcı alım satım arasındaki net TL tutarı ve hisse miktarı farkı negatifse söz konusu fark kadar ödeme veya teslim yapar. Aynı şekilde net TL tutarı ve hisse miktarı farkı pozitifse yine söz konusu fark kadar yatırımcıya ödeme veya teslimat yapılır.
Neden Brüt Takas Uygılaması Yapılır?
Brüt takas uygulaması, SPK (Sermaye Piyasası Kurulu) tarafından yatırımcıların ve hisse senedi piyasasının maruz kaldığı risklerin azaltması amacıyla getirilen tedbir niteliğinde bir uygulamadır. Buna göre SPK, BİST’de işlem gören hisse senetleri içinde olağan dışı fiyat hareketlerinin görüldüğü tespit edilen hisselerin alım satımına sınır getirmek amacıyla bu hisseleri, dolaşımdaki pay sayıları, halka açıklık oranı, piyasa derinliği ve benzeri kriterlere dayanarak tedbir amacıyla brüt takas uygulamasına dâhil etmekedir.
SPK konuyla ilgili olarak kendi resmi sitesiden yayımladığı duyuruda, brüt takas uygulaması yanında, belirli hisse senetlerinde sıkça görülen “yapay fiyat ve piyasa oluşturma teşebbüslerine karşı çok yönlü tedbir uygulamaları“ konularında çalışmaların yürütüldüğünü ve bu çalışmaların “suç işlendikten sonra olayın tespit edilmesine dayalı cezalandırma ve yasak getirme yaklaşımlarından çok suç işleme kapılarının baştan kapatılmasına ve suç işlenmesini kaynağında önlemeye yönelik modern yaklaşımlara” dayandığını belirtmektedir.
Brüt Takas Nasıl İşlem Yapılır?
Yatırımcıların takas tarihinde, satın aldıkları veya sattıkları hisselerden brüt takasa dahil olanlar için, hesaplarında hisse alım tutarı kadar nakit veya sattıkları hisse senedi miktarı kadar hisse senedini hesaplarında bulundurmaları gereklidir. Bu nedenle brüt takas uygulamasındaki bir hisse senedi ancak alındıktan bir gün sonra satılabilir ve söz konusu hisseler açığa satış işlemine kapalıdır
Brüt takasa dâhil edilen hisselerin takas işlemi brüt takas haricindeki hisselerin takas işleminden farklı olarak netleştirmeye tabi tutulmaz. Buna göre, bir aracı kuruluş aynı tarihe brüt takasa alınan bir hisse senedinde hem alım hem de satım işlemi yaptıysa, satılan hisselerin toplam tutarı ve miktarı, alınan hisselerin toplam tutarı ve miktarında mahsup edilmez. Her işlemin takası, ödeme ve teslimatları ayrı ayrı yapılır. borsa tedbir kararı borsa tedbir kararı
Açığa satış işlemi nedir?
Açığa satış işlemi, finansal tanımı ile Borsa İstanbul Pay Piyasasında yatırımcının sahip olmadığı sermaye piyasası enstrümanlarını ödünç olarak sonradan yerine koymak koşulu ile satmasını sağlayan emir türünü ifade eder.
Açığa satış işlemini diğer emirlerden ayıran özellik emrin baştan verilirken açığa satış emri olarak verilmesidir. Bu arada satışa ilişkin takas yükümlülüğünün ödünç alınan sermaye piyasası araçları ile yerine getirilmesi de açığa satış sayılır.
Açığa satış işleminde yatırımcı; sahip olmadığı sermaye piyasası aracını ödünç olarak daha yüksek fiyattan satıp daha düşük fiyattan yerine koyma amacı ile işlem yapar. Fiyat beklenen yönde gelişirse aradaki fark kadar kar elde edilir. Fakat fiyat düşüş yönünde değil de yükseliş yönünde hareket etmişse bu sefer yükseliş yönünde oluşan fark kadar pozisyon zarar yazar.
Borsa ve kripto haberlerine ilk siz ulaşmak için sitemize abone olmayı ve bildirimleri aktife almayı unutmayınız. Twitterdan takip ederek ve Telegram grubumuza katılarak da piyasa haberlerine ilk siz ulaşabilirsiniz.
Öncü haberciliğin adresi Borsametre…
