Kiripto para dünyası son dönemlerin en popüler konu başlıklarından bir tanesi bu alanda yatırım yapmak isteyenlerin kafasında ise birçok soru işareti bulunmakta Blockchain, soğuk cüzdan, token, hash kripto dünyasının tüm merak edilenleri detaylar haberimizde
Blockchain, soğuk cüzdan, token, hash
Blockchain yani blokzincir; her biri içerisinde sayısal bilgi bulunan blokların oluşturduğu zincirdir. İlk olarak 1991 yılında sayısal belgelere zaman damgası vurarak belgelerin tarihlerinde değişiklik yapılmasının engellenmesi için geliştirildi. Projede amaçlanan, noter gibi bir onay mekanizmasına ihtiyaç duyulmadan bir sayısal belgenin tarihinin değiştirilemeyecek şekilde oluşturulmasıydı. 2009 yılına kadar kendi için çok fazla uygulama alanı bulamayan blokzincir teknolojisi, 2009 yılında Satoshi Nakamoto tarafından geliştirilen sayısal kriptolama sistemi kullanılarak ilk kripto para BİTCOIN’un üretilmesi ile teknolojisi kulislerinin değişmez gündem konusu oldu.
Blokzincir çevrim içi (online) bir hesap defteri gibidir. Blokzincir yazılımı her türlü veriyi takip etmek için kullanılabilen dijital bir defterdir. Bu yazılım, diğer pek çok şeyin yanı sıra, mal akışını, para hareketlerini, sanat eserlerinin veya şiirlerin kime ait olduğunu takip edebilir. Sağlıktan nakliyeye spordan sanata, tasdik işlemlerinden oy kullanmaya kadar pek çok alanda blokzincir teknolojisi kullanılabilir.
Blokzincirler, bilgileri değişmez bir şekilde depolama yetenekleri ile ayırt edilir; yani bilgiler değiştirilemez veya hack’lenemez.
Her blokzincirin temel işlevi dijital bilgileri, “blok” adı verilen ve değiştirilemeyen koleksiyonlarda gruplandırmaktır. Bir blok veriyle dolduğunda, kalıcı bir kayıt haline gelebilmesi için, oldukça karmaşık bir işlem gerçekleştirilir. Her blok, her iki bloğun içeriğine başvuran bir kodla, bir sonraki bloğa bağlanır. Bu yüzden ona “zincir” denir.
Bilgisayarını kullanarak bir blokzincire katılan herkes, blokzincirde bir “düğüm” olarak kabul edilir. Bir zincirde binlerce, hatta milyonlarca düğüm olabilir. Tasarımın asıl başarısı, blokzincirin bu düğümlerin her biri ile çoğalması ve sürekli olarak güncellenmesidir.
Blokzincirler şeffaflığın yanı sıra yüksek derecede gizlilik sağlar. Blokzincir kullanan bir kişinin (veya makinenin) kimliği bir kod dizisinin arkasında gizlidir. Bu kişi kimliğini kendisi açıklamadıkça kim olduğu bilinemez. Ancak bu kimlik tarafından yapılan işlemler şeffaftır.
Bitcoin ve Ethereum en popüler blokzincirler ağlarıdır. Ethereum, akıllı sözleşme özelliği ile daha üst seviyede olarak görülür. Blokzincir teknolojisinin en bilinen ürünü ise, kripto para birimleridir.
Credit Suisse tarafından yapılan raporlamaya göre blokzincir; şu an, ana akım olarak yükselmeye başladığı bir dönemde bulunuyor. İlerleyen dönemlerde tam olarak kabullenmesi ve uyarlanabileceği her alanda kullanılması bekleniyor.
Blokzincirin zayıf noktaları neler?
Blokzincir olumlu yanları ile beraber bazı zafiyetleri de bünyesinde taşıyor. Veri güvenliğini muhafaza etmek için kompleks algoritmalar kullanan Blokzincir, hesaplama sistemlerinde daha fazla enerji kullanıyor. Piyasa değeri yaklaşık 1 trilyon dolar olan Bitcoin’e ait ağ yapısı 2017 yılında toplam 159 ülkenin tükettiği enerji kadar enerji harcadı. Sistem kompleks ve kriptolu yapısından dolayı diğer ağ yapılarına göre daha yavaş çalışıyor. Bu teknolojinin geniş çapta kullanılmasının önünde ekonomik olarak ölçeklendirilmesi, daha az enerji harcayacak hale getirilmesi gibi birtakım engeller bulunuyor.
ABD, Rusya, Çin, Kanada ve Estonya başta olmak üzere birçok ülke yoğun bir şekilde Blokzincir teknolojisine yatırım yapıyor. Sahip olduğu tüm avantajlarına rağmen, Blokzincir teknolojisi, mevcut durumu itibariyle, her sorunu çözebilecek bir sihirli değnek değildir. Bununla birlikte, bünyesindeki zafiyetlerin giderilmesi halinde, Blokzincir teknolojisi, yapay zekâ ve nesnelerin interneti ile birlikte askeri teknoloji ve savaş anlayışında radikal değişiklere yaşanmasını sağlayabilecek bir potansiyele sahip olduğu söylenebilir.
Soğuk Cüzdan nedir?
Soğuk Cüzdan, Bitcoin ve diğer alternatif kripto para birimlerini depolamak için kullanılan çevrimdışı cüzdanlara verilen genel addır. İnternet bağlantısı olmayan soğuk cüzdanlarda hırsızlık ihtimali neredeyse sıfırdır. Bu nedenle düzenli olarak kripto para alım/satım yapmayan kişiler daha güvenli olduğundan dolayı genellikle sıcak cüzdan yerine soğuk cüzdan tercih etmektedir. Donanım cüzdanları, genel ve özel anahtarlar oluşturmak için rastgele sayı üreteçleri kullanan fiziksel elektronik cihazlar formunda karşımıza çıkar.
Soğuk cüzdanların internet bağlantısı yoktur, bu nedenle siber saldırılara, yetkisiz erişimlere ve güvenlik açıklarına karşı daha dayanıklıdır. Soğuk cüzdanlardaki fonlara, yalnızca özel anahtarı bilen kişiler erişebilir. Bu anlamda hesap sahibi kendisine verilen gizli anahtar kodunu başka bir kişiyle paylaşmadığı sürece fonlarını güvende tutabilir. Fiziksel cüzdanlar, anahtar kodunun kaybedilmesi durumunda, sahibi tarafından bile erişilemez hale gelirler.
Soğuk Cüzdan ve Sıcak Cüzdan farkı
Kripto para satın alıp bunları kendiniz saklamak istiyorsanız, kripto varlıklarınızı sıcak cüzdan, soğuk cüzdan ya da her ikisinin bir kombinasyonunu kullanarak muhafaza edebilirsiniz. Sıcak cüzdanlar internete bağlıdır ve çevrimiçi saldırılara karşı risk içerirler. Ancak bağlantılı olmaları sayesinde daha hızlı çalışırlar, kripto para ticareti yapmayı kolaylaştırırlar. Soğuk cüzdanlar ise genellikle internete bağlı değildir. Bu nedenle daha güvenli görülseler de daha az kullanışlıdırlar.
Coin ve Token farkı
Coin, geliştirilen bağımsız bir ağ veya blokzinciri üzerinde kullanılmak için oluşturulan kriptoparalar için kullanılan terimdir. Özünde, blockchain üzerinde yaratılan birer akıllı (SMART) kontrattırlar Geliştirilmiş ve ondan sonra oluşturulan diğer kriptoparalara ilham vermiş ilk koin Bitcoin (BTC)’dir. Bitcoin, kendi yerel blokzincirini kullandığı gibi, XRP, Ripple ağını ve ETH, Ethereum blokzincirini kullanır. Bu blokzincirleri boyut, hız, madenci sayısı, verimlilik ve kurallara göre birbirinde ayrışır. Geliştiriciler, koinlerin vizyonunu da bu ağların çalışma yapısına yansıtırlar.
Her coin'in kendi blockchain'i vardır. Bir coin yaratmanın birinci aşaması bir blockchain yaratmaktır. Bu ise oldukça pahalı bir iştir. Dünyanın her tarafında bu blockchain'e destek verip, madencilik yapacak kişilere ihtiyaç vardır. Madencilerin kullandığı donanım da oldukça pahalıdır. Kullanılan elektrik miktarı ise inanılmazdır. Dolayısıyla coin yaratmak isteyenlerin çok önemli miktarlarda yatırım yapması gerekmektedir.
Coin'lerin ve bazı token'ların ortak özelliği ondalıklara bölünebiliyor olmalarıdır. Bu sebeple 1 BTC ya da 1 ETH almak zorunda değilsiniz, 0.0001 de alabilirsiniz.
Tokenler yani Jetonlar kendi bağımsız blokzinciri veya ağları üzerine inşa edilmemiş kriptopara birimleridir. Yerleşik, mevcut blokzincirleri üzerinde çalışırlar ve bu nedenle oluşturmak çok daha kolay ve hızlıdır. Şu an piyasada karşılaşacağınız çok büyük oranda jeton Ethereum blokzinciri üzerine inşa edilmiştir ve ERC-20 standardını kullanmaktadır.
Coin'leri dolar, euro ve TL gibi düşünebiliriz. Token'lar ise bir şirket içinde kullanılan varlıklar olarak değerlendirilebilir. Örneğin; son zamanlarda popülerliği artan taraftar token'ları belli bir futbol kulübünün kullandığı varlıklardır. Bu iki kavrama ek olarak bir de stablecoin ve son zamanlarda popülerlik kazanan non-fungible token'lar (NFT) bulunuyor. Stablecoin'ler geleneksel bir para birimine, değerli bir metale ya da bir kripto para birimine sabitlenen varlıklar iken NFT'ler tekillik token'ları olarak tanımlanabilir.
Hash nedir
Yeni bir siteye veya servise üye olurken yazdığınız parola, o servisin parola yönetim yazılımı tarafından otomatik olarak “hash” denilen ve rastgele gibi görünen bir karakter kümesine dönüştürür. Örneğin “bilgiguvende” parolasının MD5 yöntemiyle hash’i oluşturulduğunda fa31c41b4ddc57d8cf22cdb74fd985aa dizgisini elde ederiz.
Bu hash, siteye ait veritabanına kaydedilir. O siteye giriş yapmak istediğiniz zaman yazdığınız parola yine hash’e dönüştürülür ve veritabanındaki hash ile karşılaştırılır. Parola doğruysa hash’ler eşleşir ve siteye girebilirsiniz. Aksi halde “parola yanlış” hatası alırsınız.
Hash’lerin kullanım amacı, parolaları veritabanında düz yazı halinde depolamamaktır. Örneğin bu veritabanı bir hacker tarafından çalınsaydı parolamızın “bilgiguvende” olduğunu anında görecekti. Oysa hash’leri kırmak için ayrı bir çaba sarf etmek gerekir. “bilgiguvende” çok zayıf bir parola olduğu için dakikalar içinde kırılabilir ama daha uzun ve karmaşık parolaları kırmak için yıllar gerekecektir.
Proof of Work
Bitcoin'in (İş Kanıtı) protokolüne bir alternatif olarak ortaya çıkan Proof of Stake (PoS - Hisse Kanıtı), hesaplama gücüne dayanan bir sistem yerine dijital varlık sahipliğini dikkate alan bir protokoldür. 2012 yılında Sunny King ve Scott Nadal isimli blokzinciri geliştiricileri tarafından yayımlanan bir makalede sunulan PoS protokolü, Bitcoin madenciliği için gerekli olan yüksek enerji tüketimi ve bazı diğer sorunları ortadan kaldırmaya odaklanmıştır. PoS protokolünü kullanan ilk kriptopara birimi Peercoin'dir.
Bitcoin ağında kullanılan Proof of Work protokolü, işlemci gücünün çoğunu elinde tutan madencilerin ağda daha fazla söz hakkına sahip olduğu ve dolayısıyla daha fazla getiri elde ettiği bir sistemdir. Bitcoin madenciliği, yüksek enerji tüketimine ihtiyaç duymaktadır ancak Hisse Kanıtı protokolü ağ gücünü işlemci gücüne bakarak dağıtmaz. PoS'ta bir sonraki bloğun üretimi birkaç kombinasyonu aynı anda yerine getiren operatörler tarafından gerçekleştirilebilir. Proof of Stake protokolünün birden çok türü vardır.
Hisse Kanıtı protokolünde, işlem doğrulayabilmek ve gelirden pay almak isteyen kullanıcılar, kriptopara varlıklarını, doğrulama için kullanılmak üzere kilitlemeleri gerekir. "Staking" (gelirden pay alma) olarak adlandılan bu kilitleme işleminde, cüzdanda, bu işlem için kullanılmak istenen tutar, kilidi kaldırılana kadar cüzdandan çekilemez ve kullanıcının hissesi olarak ağda işaretlenir.
Hisse kanıtı protokolünü kullanan blokzincirlerinde, kullanıcılar, blok doğrulama ödüllerini ve diğer kullanıcıların ödediği transfer ücretlerini (madenci ücreti) hisseleriyle orantılı olarak paylaşır. Bu işlemi, halka açık bir şirketin hisselerine sahip olmaya benzetebiliriz. Daha fazla hisse sahibi olan kişilerin, şirketin dağıttığı kardan daha yüksek pay alması gibi, "staking" için daha fazla kriptopara kaynağı ayıran kullanıcılar da gelirden daha yüksek pay alırlar.
Bizleri twitter üzerinden takip ederek özel haberlere ilk siz ulaşabilirsiniz. Telegram kanalımıza üye olup anında şirket haberlerine ulaşabilirsiniz=> https://t.me/borsmetrecomtrFacebookTwitterWhatsAppMessengerLinkedInCopy LinkEmailPaylaşFacebookTwitterWhatsApp
