Bu sezon tarımda yaşanan plansızlık, birçok üründe üreticilerin zarar etmesine yol açtı. Salçalık domates, kavun, karpuz, fasulye, biber, patlıcan gibi pek çok sebze ve meyvede üreticiler zararına satış yapmak ya da alıcı bulamamak nedeniyle bölgesel protesto gösterileri düzenliyor.
Benzer şekilde, patateste de arz-talep-fiyat dengesizliği görülünce Tarım ve Orman Bakanlığı devreye girdi. Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından hazırlanan ve Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı Dr. Ahmet Bağcı imzasıyla yayımlanan karara göre, bu sezon arz fazlası oluşan patatesin kamu kurum ve kuruluşlarında tüketiminin artırılması istendi. Ayrıca, kamu kurumlarının ayni yardımlarında patatese ağırlık verilmesi çağrısı yapıldı.
“Patates Tüketiminde Farkındalığın Artırılması” başlıklı resmi yazıda, tarım ürünlerinin üretim miktarlarının doğal koşullara bağlı olarak yıllar içinde dalgalandığı ve bu dalgalanmaların fiyatlar ile üretici kararlarını etkilediği ifade edildi. Arz fazlasının fiyat dalgalanmalarına neden olduğu ve üretici kararlarını olumsuz yönde etkileyebileceği belirtilerek, sürdürülebilir üretimin sağlanması için arz fazlasının yönetilmesi gerektiği vurgulandı.
Resmi yazıda, 2024 üretim sezonunda patates hasadının iç tüketim ve ihracat kapasitesini aşacağı öngörülerek, kamu kurumlarının toplu yemeklerinde ve ayni yardımlarında patatese daha fazla yer verilmesi gerektiği ifade edildi. Yazı, tüm bakanlıklara, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı, İletişim Başkanlığı ve diğer ilgili kurumlara gönderildi.
Patates Üretiminde Fazlalık Üreticiyi Zora Sokuyor
TÜİK verilerine göre, 2024 sezonunda Türkiye'deki patates üretiminin, bir önceki yıla göre %14 artarak 6,5 milyon tona ulaşması bekleniyor. Ancak sahadan gelen bilgiler, patates ekim alanlarının resmi kayıtlardan daha geniş olduğu ve üretimin bu tahminin de üzerinde gerçekleşeceği yönünde.
Niğde, Nevşehir ve Konya gibi bölgelerde üretim yapan çiftçiler, bu sezon plansız üretim nedeniyle patates ekiminin fazla olduğunu belirtiyor. Özellikle İç Anadolu'da ekim alanlarının büyük bir kısmı Çiftçi Kayıt Sistemi'nde görünmüyor. Çiftçiler, "Ürünler hızla ihraç edilmeli ya da iç piyasada tüketim artırılmalı. Şu anki durumda, üretici patatesten zarar ediyor" diye konuşuyor.
Tarlada patatesin kalite ve çeşidine göre kilogram fiyatı 4-6 TL arasında değişiyor. Çiftçiler, "Patatesin üretim maliyetleri çok yüksek. Üreticinin kar edebilmesi ve işini sürdürebilmesi için fiyatların en az 8-9 TL olması gerekiyor. Ancak mevcut fiyatlar maliyetin altında. 15-20 gün içinde depoluk patates hasadı başlayacak ve fiyatların daha da düşmesinden endişe ediyoruz" şeklinde endişelerini dile getiriyor.
