6 dev hissenin varantlarındaki işlemlerinden dolayı 3 isme ceza!
İlgili Şirketler: ARCLK, EKGYO, ISCTR, SAHOL, EREGL, AKBNK
Borsa İstanbul A.Ş. Piyasalarında Uygulanacak Gözetim Tedbirleri kapsamında, Borsamız Pay Piyasası'nda işlem gören ABAAL.V, ARIOC.V, EKAFX.V, ELIAO.V, IBAGJ.V ve SAAAM.V kodlu varantların piyasasında, Yönerge'nin 6. maddesinde belirtilen emir ve işlemleri nedeniyle Aydın TARHAN, Tayfun TARHAN, Özlem SOYLU adlı yatırımcılar hakkında Borsamız Pay Piyasası'ndaki emir ve işlemlerine yönelik olarak 01/12/2023 tarihinden itibaren 1 ay süreyle "Açığa Satış ve Kredili İşlem Yasağı", "Brüt Takas" ve "İnternetten Emir İletilmesinin Kısıtlanması" tedbirleri uygulanacaktır.
Tedbirlerin uygulanacağı son tarih 29/12/2023'tür.
Varant Nedir?
Varant, elinde bulunduran kişiye, dayanak varlığı ya da dayanak göstergeyi önceden belirlenen bir fiyattan, belirli bir tarihte ya da belirli bir tarihe kadar, alma ya da satma hakkı veren bir menkul kıymet türüdür. Varantlar kullanıcısına hak verir, yükümlülük getirmez. Daha özet bir ifade ile varant, menkul kıymetleştirilmiş bir opsiyondur.
Varant satın alan yatırımcı dayanak varlığın kendisini değil, o dayanak varlığı alma ya da satma hakkını satın alır ve varantlarda risk ödenen primle sınırlıdır.
Varantlar BIST'de ve tıpkı hisse senetleri gibi piyasa yapıcılı sürekli müzayede sistemiyle işlem görmektedirler. Varantlarda takas, vade içinde hisse senetleriyle aynıdır (t+2). Vade sonunda ise ekonomik olarak anlamlı bir değer yaratıyorsa, varantlardan doğan hak takas bitiminden bir iş günü sonra kullanılır.
Varantlar kaldıraçla işlem yapılmasına olanak sağlayan menkul kıymetleridir. Hisse senedi yatırımından farklı olarak, düşüş öngörüsü ile, satış yönünde de pozisyon alınabilmesine olanak tanır. Bu nedenle varantlar, alım varantları ve satım varantları olarak işlem görürler. Alım ya da satım varantlarında işlem yapabilmek için, tıpkı opsiyonlarda olduğu gibi, yatırılması gereken bir prim miktarı vardır.
Varantların Özellikleri
- Varantlar serbest marjla işlem görmektedirler. Ancak işlemler, kotasyon fiyat aralığı içinde (kotasyon dahil) gerçekleşir.
- Varantlarda açığa satış işlemine izin verilmez.
- Varantlar, ödünç işlemlerine konu olamaz.
- Varantlarda kredili işlemlere izin verilmez.
- Varantlarda emir iptali her zaman serbesttir. Emir bölme hisse senetleri ile aynı kurallarla yapılır.
- Varantlarda fiyat ve miktar iyileştirme / kötüleştirme serbesttir.
- Varantlarda özel emirlere izin verilir. (kotasyon aralığı dışında da olabilir)
- Varant işlemleri Hisse Senetleri Piyasası sürekli müzayede seans saatleri dahilinde gerçekleştirilir.
- Varantlarda piyasa yapıcı tarafından kotasyon verilmeden emir kabulü ve işlemler başlamaz.
- Varantlar için ihraççı tarafından belirlenmiş bir kullanım fiyatı vardır. Kullanım fiyatı, varanttan doğan hakkın kullanılması halinde, dayanak varlığın hangi fiyattan alınabileceği ya da satılabileceğini gösteren fiyattır. Kullanım tarihinde, bu fiyattan işlemi gerçekleştirmek ekonomik yarar sağlayacaksa varant işleme konulur.
- Varantlarda önceden belirlenmiş bir vade tarihi vardır. Vade tarihi, ihraç esnasında belirlenmektedir. Avrupa tipi varantlarda, hak sadece vade sonunda kullanılabilirken, Amerikan tipi varantlarda vade sonuna kadar istenilen bir tarihte kullanım hakkı vardır.
- Varantlar yatırımcılarına, hisse senedinde olduğu gibi, Kâr Payı Hakkı, Yeni Pay Alma Hakkı (Rüçhan), Tasfiye Bakiyesine Katılma Hakkı, Şirket Yönetimine Katılma Hakkı, Oy Hakkı ve Bilgi Alma Hakkı sağlamaz.
Varant İşlem Esasları
- Varantlar BIST'de Kurumsal Ürünler Pazarında yer alan Varant Pazarında işlem görür.
- Piyasa Yapıcılı çok fiyat-sürekli müzayede sistemiyle işlem görür.
- Piyasa yapıcı, likitidetiyi sağlamak amacıyla BIST sistemine, almaya ve satmaya razı olduğu fiyat ve miktar bilgisini içeren çift yönlü emir girerek kotasyonu sağlar.
- Piyasa Yapıcı üye, kotasyon girmeden varantlara emir girişi yapılamaz.
- Verilen alış-satış emirleri fiyat ve zaman önceliği kurallarına göre sisteme kabul edilir. Kotasyon aralığı dahilindeki fiyatlardan karşı taraftaki uygun fiyatlı alış-satış emirleriyle ve/veya kotasyon emirleri ile eşleşerek işleme dönüşür.
- Pazarda baz fiyat uygulanmadığından fiyat oluşumunda alt ve üst limit belirlenmemekte, serbest marj uygulanmaktadır.
- Pazarda, bütün işlemler piyasa yapıcının verdiği alım ve satım kotasyonları aralığında gerçekleşir. Kotasyon aralığı dışındaki fiyatlardan verilen emirler de sisteme kabul edilir, ancak kotasyon aralığı içinde kaldığı sürece işlem görebilirler.
- Varantlara açılış seansında emir veya kotasyon girilemez.
- Varantlarda seans içinde emir iptali serbesttir.
